.Z.

ZABURZENIA PISMA (hasło w opracowaniu)
ZANIŻENIE NORMY NAWYKOWEJ PISMA (hasło w opracowaniu)
ZASADY PISOWNI przepisy ortograficzne i interpunkcyjne, zgodne z normą zawartą w słownikach ortograficznych. W przepisach tych chodzi głównie: o właściwe użycie liter dla głosek u, ż, h (u-ó, ż-rz, h-ch), o pisanie łączne albo rozłączne pewnych grup wyrazowych, o użycie dużych liter oraz o poprawne stosowanie znaków przestankowych (najczęściej przecinków). Niezgodność z tymi przepisami określana jest mianem błędu ortograficznego albo interpunkcyjnego. W identyfikacji kryminalistycznej na podstawie języka pisanego wymienione przepisy wyznaczają też poziom poprawnościowy, na podstawie którego można identyfikować autora grupowo, a nawet indywidualnie. W tekstach pisanych, w których samo zachowanie językowe jest przestępne, sprawcy z reguły zaniżają własne umiejętności ortograficzne. Zabieg ten daje się względnie łatwo stwierdzić, ponieważ sprawca nie zawsze zdaje sobie sprawę ze stopnia trudności i popełnia błędy w miejscach "łatwych", tam zaś, gdzie należałoby się błędów spodziewać ze względu na stopień trudności, występuje pisownia poprawna. Patrz także język pisany. (AF)
ZESPÓŁ CECH (hasło w opracowaniu)
ZESPÓŁ GRAFICZNY zbiór określonej liczby elementów graficznych o zwartej konstrukcji (jak np. litera, sylaba, wyraz, parafa), poddawany analizie pismoznawczej. (AŁ)
ZMIENNE PISMA cecha.
ZMIENNOŚĆ CECH PISMA (hasło w opracowaniu)
ZMYŚLENIA (hasło w opracowaniu)
ZNAKI DIAKRYTYCZNE znaki graficzne (kreski, przecinki, kropki, "haczyki" i inne), dodawane do znaków alfabetu łacińskiego dla zamiany ich na znaki alfabetu narodowego. (AK, MO)
ZNAKI DOLNE (hasło w opracowaniu) Literatura: J. Fajer, Ewolucja metod badań identyfikacyjnych pisma ręcznego, niepublikowana praca doktorska, Katowice 1980.
ZNAKI GÓRNE znaki diakrytyczne liter "ć", "ś", "ł", "ń", "ż", "ź", kropki nad "i", "j" oraz przekresy w "f" i "t". Literatura: J. Fajer, Ewolucja metod badań identyfikacyjnych pisma ręcznego, niepublikowana praca doktorska, Katowice 1980.
ZNAKI GRAFICZNE pojęcie ogólne, obejmujące w szczególności: litery, cyfry, grammy, znaki interpunkcyjne. Znaki graficzne mogą mieć postać prostą (np. "fajka", §, @) albo złożoną (np. parafa). (AK, MO)
ZNAKI INTERPUNKCYJNE znaki graficzne w postaci: kropek, przecinków, średników itd., współorganizujące treściową stronę wypowiedzi pisemnej Są one elementem analizy identyfikacyjnej z uwagi na indywidualny sposób ich kreślenia i lokalizowania. (AŁ)
ZNAKI KOREKTORSKIE (hasło w opracowaniu)
ZNAKI PISARSKIE patrz znaki graficzne.
ZNAKI PROPORCJONALNE litery i cyfry, w których stosunek ich szerokości do wysokości zawiera się w przedziale 0,5 - 0,8 (wielkość orientacyjna dla owali śródlinijnych). (AK, MO)
ZNAKI PRZESTANKOWE patrz znaki interpunkcyjne.
ZNAKI SMUKŁE litery i cyfry, w których stosunek szerokości do wysokości jest mniejszy niż 0,5 (wielkość orientacyjna) (AŁ)
ZNAKI SZEROKIE litery i cyfry, w których stosunek szerokości do wysokości jest większy niż 0,8 (wielkość orientacyjna). (AŁ)
ZNAK WODNY (hasło w opracowaniu)
ZNAMIONA cechy.
ZWIĄZŁOŚĆ PISMA patrz zwięzłość pisma.
ZWIĘZŁOŚĆ PISMA cecha opisująca kształtowanie się odstępów w piśmie. Wyróżnia się: pismo ścieśnione (w którym odstępy między grammami, znakami, wyrazami i wierszami są małe), pismo rozwlekłe (w którym odstępy między grammami, znakami, wyrazami i wierszami są duże) oraz pismo o średniej zwięzłości.