.L.
LANGENBRUCHA METODA patrz metoda
grafometryczna Langenbrucha.
LATERALIZACJA przewaga
stronna, asymetria sprawności funkcjonalnej parzystych organów sensorycznych
i motorycznych; w psychologicznych badaniach lateralizację
określa się tzw. formułą lateralizacji, dotyczącą najczęściej dominacji
oka, ręki lub nogi. W zależności od jednorodnej przewagi stronnej oka,
ręki lub
nogi mówi się o lateralizacji prawostronnej (praworęczność, prawooczność,
prawonożność),
lewostronnej (leworęczność, lewooczność, lewonożność) bądź skrzyżowanej
w przypadku dominacji niejednorodnej (np. praworęczność - lewooczność)
lub też o braku dominacji
stronnej (tzw. lateralizacja osłabiona). Dla czynności pisania decydujące
znaczenie ma jednorodna przewaga stronna w zakresie oka i ręki, szczególnie
w początkowym
okresie nauki szkolnej; trudności w pisaniu występują w przypadku lateralizacji
skrzyżowanej lub osłabionej, powodujących zaburzenia w zakresie koordynacji
wzrokowo-ruchowej, co przejawia się jako pisanie niekształtnych liter,
mylenie liter podobnych,
brak odstępów lub nierówne odstępy, obniżona estetyka pisma itp. Patrz
także patologia pisma. (TL)
LEKSYKALNA
ANALIZA TEKSTU patrz językowa
analiza tekstu.
LICZBA podstawowe pojęcie
matematyczne, którego treścią jest wynik liczenia, wyrażony zwykle cyframi;
np. “duża liczba cech (nie: ilość cech)
charakterystycznych w piśmie ułatwia badania porównawcze”. Literatura:
Słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warszawa 1973; Słownik języka polskiego,
PWN, Warszawa
1983.
LIGATURA połączenie
dwu lub więcej liter w jeden znak graficzny. (Słownik wyrazów obcych, red.
Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 652)
LINEARNOŚĆ PISMA elementarzowa
właściwość pisma, polegająca na kreśleniu znaków graficznych w polach wyznaczonych
czterema równoległymi, poziomymi liniami ograniczającymi
strefy i określającymi wielkość liter. (AŁ)
LINIA KOŃCOWA (termin
niezalecany) gramma wybiegowa.
LINIAMENT żarg. liniatura.
LINIA POCZĄTKOWA gramma
wstępna.
LINIA
PODSTAWOWA WIERSZA linia prosta utworzona przez połączenie minimum
(punkty ekstremalne) pierwszej i ostatniej grammy śródlinijnej wiersza.
Patrz także linia wiersza.
LINIA
PODSTAWOWA WYRAZU linia prosta łącząca minima (bez uwzględniania
adiustacji) pierwszego i ostatniego elementu
strefy śródlinijnej wyrazu. Patrz także punkty
ekstremalne, linia
wyrazu, linia
wiersza.
LINIA PRZYKRYWOWA prosta
biegnąca przez maksimum pierwszej oraz maksimum (patrz punkty
ekstremalne)
ostatniej litery wyrazu (bez uwzględnienia adiustacji i znaków
diakrytycznych). Jest to jedna z linii pomocniczych, służących do konstruowania
figur w metodzie geometryczno-strukturalnej.(AK)
LINIA RETUSZOWANA patrz
retusz.
LINIATURA linie nadruku na podłożu.
LINIA WIERSZA stanowi
połączenie kolejnych linii podstawowych
wyrazów. Jest to jedna z cech topograficznych pisma. Uwzględnia się kształt linii wiersza
(która może być prosta, zagięta, łukowata, łamana albo falista) oraz jej
kierunek (który może być poziomy, wznoszący się albo opadający). (AK, MO)
LINIA WŁOSOWATA bardzo
cienka linia początkowa lub końcowa znaku albo jego detalu, wynikająca
z “atakowania”podłoża narzędziem pisarskim, poprzedzająca
właściwą szerokość grammy wstępnej bądź następująca po właściwej szerokości
grammy
końcowej. Linia włosowata wskazuje kierunek ruchu ręki wykonywany jeszcze
nad podłożem.
Jej analiza powinna być każdorazowo dokonywana przy użyciu lupy lub mikroskopu.
Patrz także adiustacja. (WW)
LINIA WSTĘPNA (termin
niezalecany) gramma wstępna.
LINIA WSTĘPUJĄCA linia kreślona od dołu ku górze. (AŁ)
LINIA WYRAZU linia
stanowiąca połączenie minimów kolejnych liter (punkty
ekstremalne). Jest
to jedna z cech topograficznych pisma. Uwzględnia się: kształt linii wyrazu
(która może być prosta, zagięta, łukowata, łamana albo falista) oraz jej
kierunek
(który może być poziomy, wznoszący się albo opadający). (AK, MO)
LINIA ZASADNICZA gramma
zasadnicza.
LINIA ZSTĘPUJĄCA linia kreślona z góry ku dołowi. (AŁ)
LINIE GABARYTOWE proste,
tworzące boki prostokąta wytyczającego główne wymiary zewnętrzne znaku
graficznego,
wyrazu, wiersza etc., przebiegające przez jego skrajne punkty: najniższy,
najwyższy, najbardziej wysunięty na lewo i najbardziej wysunięty
na prawo. Linie gabarytowe: górna i dolna są równoległe do linii
podstawowej danego zapisu, a przy braku podstaw do jej wyznaczenia
(w znakach o prostej budowie) - prostopadłe do osi
znaku. Podstawą
wyznaczenia linii gabarytowych powinny być punkty skrajne leżące na łukach,
będące
wierzchołkami kątów lub stanowiące konstrukcyjne
punkty zatrzymania. (AK)
LINIE
GABARYTOWE WYRAZU linie wyznaczane przez odpowiednie przedłużenie
skrajnych linii gabarytowych znaków tego
wyrazu.
LINIE
GABARYTOWE ZNAKU linie wyznaczane równolegle (i odpowiednio:
prostopadle) do osi znaku.
LIST ANONIMOWY patrz pismo anonimowe.
LITERA znak graficzny
głoski, właściwy pismom alfabetycznym. (Słownik wyrazów obcych, red.
Elżbieta Sobol,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 657)
LITERA DWUGRAMMOWA patrz gramma.
LITERA DWUSTREFOWA litera
mieszcząca się (według wzorca elementarzowego) w dwu strefach: śródlinijnej
oraz nadlinijnej albo śródlinijnej oraz podlinijnej.
Patrz także litera nadlinijna oraz litera
podlinijna.
LITERA
JEDNOGRAMMOWA patrz gramma.
LITERA
JEDNOSTREFOWA litera mieszcząca się całkowicie (według wzorca
elementarzowego) w jednej strefie; litera śródlinijna.
LITERA NADLINIJNA litera
zawierająca element nadlinijny.
LITERA PODLINIJNA litera
zawierająca element podlinijny.
LITERA ŚRÓDLINIJNA litera
mieszcząca się (według wzorca elementarzowego) w strefie śródlinijnej.
Literami śródlinijnymi są: a, c,
e, m, n, o, r, s, u, v, w, x,
z.
 |
LUSTRZANY ZNAK GRAFICZNY znak odwrócony prawo-lewo (jak odbity w lustrze). Patrz także lustrzane pismo.